Nguồn gốc Tết Nguyên đán như thế nào và bắt nguồn từ bao giờ, chắc hẳn đó đều là những thắc mắc mà rất nhiều người muốn biết, nhất là khi vào dịp Tết Nguyên đán đã sắp cận kề. Nếu bạn cũng đang rất tò mò, muốn biết và tìm hiểu về thông tin trên thì đừng vội bỏ qua bài viết này mà hãy cùng với Vietjet (.net) khám phá xem nguồn gốc Tết Nguyên đán xuất phát từ đâu, Việt Nam hay Trung Quốc và ý nghĩa tên gọi của dịp lễ ấy là như thế nào nhé!
Đừng quên nếu có nhu cầu đặt vé máy bay Tết thì liên hệ Vietjet.net nhé!
Dường như, trong mỗi chúng ta, ai ai cũng đều biết rằng Tết Nguyên đán chính là một trong những kỳ nghỉ lễ lớn và quan trọng nhất của đất nước Việt Nam từ xưa đến giờ và nó luôn mang đậm nét bản sắc văn hóa dân tộc sâu sắc, độc đáo. Vậy Tết Nguyên đán thực chất có nguồn gốc từ đâu và ý nghĩa tên gọi của nó là như thế nào nhỉ?
Ý nghĩa tên gọi của Tết Nguyên đán
Tết Nguyên đán của Việt Nam, hay còn gọi là Tết cả, Tết Ta, Tết Âm lịch, Tết cổ truyền…do đây là Tết đầu tiên trong năm, để phân biệt với một số dịp lễ khác như Tết Khai hàng, Tết Nguyên tiêu, Tết Đoan ngọ, Tết Trung thu…Tết cổ truyền là một trong những dịp lễ quan trọng của đất nước Việt Nam. Trước ngày Tết, thường có những ngày khác để sửa soạn đón chào năm mới như Tết Táo quân (23 tháng Chạp Âm lịch), Tất niên (29,30 tháng Chạp Âm lịch)…
Về mặt chữ thì tên gọi của Tết Nguyên đán được bắt nguồn từ Trung Quốc. Trong tiếng Hán, “nguyên” có nghĩa là sự khởi đầu còn “đán” có nghĩa là buổi sáng sớm cho nên ghép lại “nguyên đán” tức là buổi sáng khởi đầu của năm mới. Riêng chữ “Tết” lại được đọc chệch đi theo âm chữ Hán của chữ “tiết”. Theo lịch của Trung Hoa, xưa kia thường chia 1 năm gồm có 24 tiết và Nguyên đán được coi là tiết đầu tiên trong năm.
Nhưng cũng có những thuyết cho rằng: văn hóa Việt – thuộc văn minh nông nghiệp lúa nước – do nhu cầu canh tác nông nghiệp đã phân chia thời gian trong 1 năm thành 24 tiết khác nhau và ứng với mỗi tiết này đều có một thời khắc “giao thời” trong đó tiết quan trọng nhất là tiết khởi đầu của một chu kỳ canh tác, gieo trồng, chính là Tiết Nguyên đán.
Rồi về sau, do sự phát triển vượt bậc của ngôn ngữ nên chữ “tiết” được Việt hóa thành “Tết” và hình thành nên tên gọi Tết Nguyên đán như ngày nay.
Tuy nhiên, xét về mặt ngữ nghĩa, Tết Nguyên đán Việt Nam không phải là Tết Nguyên đán của Trung Quốc. Bởi Viện ngôn ngữ học Hà Nội đã chứng minh rằng: Tết Nguyên đán của Việt Nam được tính theo chu kỳ quay của mặt trăng (tức là Âm lịch) trong khi Tết Nguyên đán của Trung Quốc lại được tính theo mặt trời (tức là Dương lịch). Cho nên, thực chất Tết của người Việt sẽ gần giống với Xuân Tiết của người Trung Hoa hơn.
Với ý nghĩa tên gọi của Tết Nguyên đán đã có những thuyết cho rằng gắn với Việt Nam lại có người nói, đó là bắt nguồn từ Trung Quốc. Vậy còn nguồn gốc Tết Nguyên đán thực sự thì xuất phát từ đâu nhỉ?
Xem thêm
Nguồn gốc Tết Nguyên đán bắt nguồn từ đất Việt
Tết Nguyên đán là ngày lễ cổ truyền lớn và lâu đời nhất nước ta, đồng thời có phạm vi cực kỳ phổ biến và rộng rãi từ Mục Nam Quan đến Mũi Cà Mau của Tổ Quốc. Đây được coi là một ngày lễ tưng bừng, nhộn nhịp nhất của cả dân tộc. Nhưng ít ai biết rằng, từ những thế kỷ trước, bắt đầu từ thời Lý – Trần – Lê, ông cha ta đã cử hành lễ Tết hàng năm một cách vô cùng trang trọng và linh thiêng.
Theo truyền thuyết và lịch sử của nước ta thì từ thời họ Hồng Bàng dựng nước Văn Lang đến thời Kinh Dương Vương sinh ra Lạc Long Quân rồi vị thần này kết hôn với Âu Cơ sinh ra Hùng Vương thì từ ngày ấy, người Việt ta đã ăn Tết. Minh chứng rõ nhất cho việc này đó là sự xuất hiện của bánh chưng, bánh giày – nhờ sáng kiến của Lang Liêu – con trai thứ 18 của đời Hùng Vương thứ 6.
Từ đó, có thể thấy rằng nước Việt ta đã sớm hình thành một nền văn hóa truyền thống mang bản sắc riêng của người Việt – với những đặc trưng của nền nông nghiệp lúa nước, cùng những sản vật từ lúa, gạo. Gạo – sản vật chính nuôi sống con người, trong đó có gạo nếp thơm ngon nhất nên được chọn làm thành các thứ bánh dành cho việc cúng tế tổ tiên trong ngày đầu năm.
Thực ra, cho đến nay, vẫn chưa có thông tin chính xác hay thời gian cụ thể xác định cho việc dân tộc ta ăn Tết từ bao giờ. Nhưng lịch sử Trung Quốc lại viết rằng, từ thế kỷ thứ nhất khi Nhâm Diên và Tích Quang – 2 vị quan nước Tàu sang nước ta thì đã truyền cho dân ta biết làm ruộng và các sinh hoạt văn hóa khác trong đó có cả Tết cổ truyền. Điều đó, hoàn toàn không đúng bởi thực tế đã chứng minh rằng: trước khi có người Trung Hoa sang đô hộ, dân tộc Việt Nam ta đã có sinh hoạt văn hóa vô cùng nề nếp và đặc sắc.
Nguồn gốc Tết Nguyên đán bắt nguồn từ Trung Quốc
Khác với thuyết cho rằng, nguồn gốc Tết Nguyên đán bắt nguồn từ đất Việt thì có người lại cho rằng Tết cổ truyền của nước ta xuất phát từ Trung Quốc, có đúng là như vậy không nhỉ?
Theo như lịch sử của Trung Quốc thì nguồn gốc Tết Nguyên đán đã có từ đời Tam Hoàng Ngũ Đế và được thay đổi theo từng thời kỳ. Ví dụ như đời Tam Vương, nhà Hạ chuộng màu đen nên chọn tháng Dần tức là tháng Giêng làm Tết Nguyên đán, nhà Thương lại thích màu trắng nên lấy tháng chạp (tháng Sửu) làm tháng đầu năm, nhà Chu lại ưa sắc đỏ nên chọn tháng Tý (tháng Mười Một) làm tháng Tết.
Đến đời nhà Đông Chu, Khổng Tử đổi ngày Tết vào một tháng nhất định là tháng Dần. Nhưng đến đời nhà Tần (TK 3, TCN) Tần Thủy Hoàng lại đổi qua tháng Hợi (tháng 10) làm tháng Tết. Rồi đến nhà Hán, Hán Vũ Đế (140 TCN) lại đặt ngày Tết vào tháng Dần tức là tháng Giêng. Từ đó trở đi, trải qua bao nhiêu thời đại, không còn ai thay đổi về tháng Tết nữa.
Đến đời Đông Phương Sóc, ông cho rằng: ngày tạo thiên lập địa có thêm giống Gà, ngày thứ hai có thêm Chó, ngày thứ ba có Lợn, ngày thứ tư sinh Dê, ngày thứ năm sinh Trâu, ngày thứ sáu sinh Ngựa, ngày thứ bảy sinh loài Người và ngày thứ tám sinh ra ngũ cốc. Cho nên, ngày Tết thường được kể từ mùng 1 – hết mùng 7 tháng Giêng (8 ngày).
Ngày nay, cùng với người Trung Hoa, người Việt và các dân tộc khác chịu ảnh hưởng của văn hóa Trung Quốc như Triều Tiên, Mông Cổ, Tây Tạng…cũng tổ chức Tết Âm lịch và nghỉ lễ chính thức.
Do cách tính của Âm lịch Việt Nam có khác với Trung Quốc cho nên Tết Nguyên đán của người Việt Nam không hoàn toàn trùng với Tết của người Trung Quốc. Vì Âm lịch là lịch theo chu kỳ vận hành của Mặt Trăng nên Tết Nguyên đán thường đến muộn hơn Tết Dương lịch. Do quy luật 3 năm nhuận 1 tháng của Âm lịch nên ngày đầu năm của Tết Nguyên đán không bao giờ trước ngày 21/1 Dương lịch và sau ngày 19/2 Dương lịch mà thường rơi vào khoảng cuối tháng 1 đến giữa tháng 2 Dương lịch. Toàn bộ dịp Tết Nguyên đán hàng năm thường kéo dài từ 7-8 ngày cuối năm cũ và 7 ngày của đầu năm mới (tức là từ 23 tháng Chạp – hết mùng 7 tháng Giêng).
Xem thêm Những nước ăn Tết Nguyên đán
Ý nghĩa Tết Nguyên đán rất đỗi nhân văn và sâu sắc
Tết Nguyên đán là dịp lễ lớn, quan trọng của người Việt Nam từ trước đến nay nên đây được xem là khoảng thời gian vui nhất, nhộn nhịp và ấm áp nhất trong 1 năm.
Chính vì Tết Nguyên đán là một dịp quan trọng cho sự khởi đầu, cho biết bao niềm tin yêu, sự may mắn cùng với những mong ước, cầu nguyện chân thành nên ngày Tết Nguyên đán mang rất nhiều ý nghĩa nhân văn và sâu sắc hơn so với những ngày lễ khác trong năm.
Tết Nguyên đán là ngày giao hòa giữa trời đất, con người và thần linh
Tết được xem là một ngày tốt đẹp nên một trong những ý nghĩa Tết Nguyên đán chính là dịp giao hòa giữa trời đất, con người với thần linh. Do đó, nhiều người tin tưởng rằng những ý nghĩa, mong ước hay hành động của mình sẽ được tất cả các vị chư thần nghe thấy, thấu hiểu và ban phước lành cho bản thân cũng như gia đình mình. Bởi vì thế, cho nên trong dịp Tết Nguyên đán người ta thường làm rất nhiều việc thiện như tặng quần áo mới, chia sẻ miếng ăn, giúp đỡ người nghèo, những người có hoàn cảnh khó khăn…
Tết Nguyên đán là ngày sum họp đoàn viên, yêu thương hòa thuận
Tết Âm lịch luôn là một trong những dịp có kỳ nghỉ dài nhất trong năm, vì vậy mọi người thường tạm gác công việc của mình để về quê thăm gia đình cũng như sum họp, quây quần bên nhau sau những khoảng thời gian dài xa cách vì manh cơm miếng áo hay guồng quay bon chen, vất vả của cuộc sống thường nhật. Những khoảnh khắc đoàn viên trong gia đình thật quý báu và thiêng liêng làm cho ý nghĩa Tết Nguyên đán trở nên hạnh phúc biết dường nào!
Không những vậy, ngày Tết Nguyên đán còn là dịp để mọi người cũng nhau thể hiện sự yêu thương hòa thuận, quan tâm, che chở lẫn nhau và cùng nhau gửi những lời chúc chân thành, tốt đẹp nhất dành cho nhau. Và dĩ nhiên, vào những ngày Tết ấm áp như thế, người lớn lẫn trẻ em đều hạn chế những hiềm khích, cãi vã nhau để tạo nên một không gian hòa thuận, gần gũi trọn vẹn nhất. Bước sang một năm mới thì đồng nghĩa mọi thứ cũng trở nên mới mẻ hơn vì thế mà những mâu thuẫn nên bỏ qua hết và thay bằng lời yêu thương, ấm lòng để trao nhau sự thân thiện, chan hòa.
Tết Nguyên đán là hướng về cội nguồn và sự tạ ơn
Không chỉ riêng gì Tết Nguyên đán mà dường như trong năm luôn có những ngày lễ tạ ơn tổ tiên và hướng về cội nguồn như ngày giỗ Tổ mùng 10 tháng 3…Nhưng theo phong tục tập quán của dân tộc ta, trước khi Tết đến vào những ngày cuối năm thì nhà nhà người người đều có tập tục là đi tảo mộ người quá cố. Rồi trong đêm giao thừa, trên bàn thờ ông bà tổ tiên luôn nghi ngút khói hương để thể hiện sự biết ơn của con cháu dành cho những người đã mất. Đặc biệt, trong những ngày Tết Nguyên đán, bàn thờ lúc nào cũng đầy ắp mứt trái cây, bánh, hoa quả để tỏ lòng kính yêu, đạo hiếu vốn có từ xa xưa của dân tộc ta.
Tết Nguyên đán cũng chính là ngày rước tài lộc
Một ý nghĩa Tết Nguyên đán mà ít ai biết, đó chính là ngày rước tài lộc. Bởi nhiều người quan niệm rằng Tết đến cũng là ngày ông Thần Tài gõ cửa từng nhà để ban tiền tài, sự thịnh vượng và sung túc. Vì vậy, mọi người luôn luôn tranh thủ trong dịp này để mở rộng cổng nhà chào đón rước tài lộc vào nhà, cũng như rước những điều may mắn tốt đẹp giàu có nhất từ ông Thần Tài. Đa số nhiều gia đình thường mở cửa suốt cả ngày để chào đón niềm vui, sự phấn khởi cùng những hy vọng về tiền tài luôn đầy ắp.
Tết Nguyên đán là ngày may mắn, lạc quan và hy vọng, khởi nghiệp cho năm mới
Rất nhiều người cho rằng: những ngày đầu năm mới là ngày may mắn, tốt đẹp và sự may mắn ấy luôn hòa quyện trên sắc thắm của cánh hoa đào, rực rỡ màu vàng của hoa mai hay những chiếc lá non xanh hoặc trong những mâm ngũ quả. Vì vậy, rất nhiều người khi đi hái lộc trong đêm giao thừa thường ngắt một vài cành hoa tươi mang về nhà với hy vọng thu thập được nhiều may mắn của mùa xuân.
Người Việt Nam ta còn tin rằng ý nghĩa Tết Nguyên đán chính là khởi đầu cho một năm mới, là ngày lạc quan và hy vọng với nhiều niềm tin, đổi mới đồng thời tạm biệt những quá khứ của năm cũ. Và gắn với ý nghĩa Tết Nguyên đán đặc biệt này người ta thường tân trang lại nhà cửa cho thật sạch đẹp,ngăn nắp mới mẻ để chào đón những cái mới của năm mới. Những gì không may mắn, thuận lợi của năm cũ sẽ được xua đuổi đi để chào đón lạc quan, hy vọng mới mẻ sẽ đến.
Ngày Tết Nguyên đán thường đánh dấu sự khởi đầu cho một năm dài với những cơ hội, thử thách và sự vận hành mới. Do đó, nhiều người thường đi xem ngày tốt, giờ lành để khởi nghiệp, khai trương cho công việc của năm mới với hy vọng, mong muốn sẽ gặp nhiều thuận lợi, may mắn và thành công hơn năm cũ. Do đó, ý nghĩa Tết Nguyên đán cực kỳ quan trọng khi là sự khởi đầu, khởi nghiệp cho một năm mới.
Tết Nguyên Đán còn là ngày cầu duyên
Trong suy nghĩ của rất nhiều người, ngày Tết cũng chính là ngày ông Tơ bà Nguyệt, ông Mai bà Mối sẽ se duyên cho những người còn đang độc thân, lận đận trong chuyện tình cảm. Bởi thế mà ngày Tết luôn là ngày ngày cầu duyên, nên duyên và đẹp đôi tại nhiều nơi, nên những bài hát nhạc đám cưới cứ tưng bừng rộn rã vang lên cùng với những bài chào đón mùa xuân rất sôi động, náo nhiệt.
Hy vọng với những thông tin mà chúng tôi chia sẻ về nguồn gốc Tết Nguyên đán như trên thì bạn và gia đình sẽ có những giây phút quây quần thật ấm áp, hạnh phúc bên nhau.
